من همیشه به افرادی که حافظههای استثنایی دارن حسودیم می‌شده. افرادی در این دنیا وجود دارن که به ظاهر با یک ذره تلاش، می‌تونن انبوهی از اطلاعات رو جمع‌آوری کنن؛ در حالی که ما برای به خاطر آوردن اسم فردی که بهش معرفی شدیم، ممکنه با خودمون ساعت‌ها کلنجار بریم.
اما روزنه‌ی امیدی برای همه‌ی ما وجود داره. همونطور که می‌تونیم هر ماهیچه از بدن‌مون رو قوی کنیم، در عین حال هم می‌تونیم کاری کنیم که ذهن‌مون سریع‌تر چیزها رو به خاطر بیاره و سریع‌تر یاد بگیره. در واقع لازم نیست که از بدو تولد یک حافظه‌ی تصویری داشته باشین.
فرقی نمی‌کنه که می‌خواین برای امتحان‌تون مطالعه کنین، یک زبان جدید رو یاد بگیرین، از زوال حافظه جلوگیری کنین یا می‌خواین از لحاظ ذهنی به اصطلاح تیز باقی بمونین. تقویت حافظه خیلی آسون‌تر از چیزیه که به نظر میاد. از چیزهایی که تقویت حافظه نیاز داره، می‌شه به تکنیک‌های جدید به خاطر سپاردن یا یک تغییر کلیدی در سبک زندگی اشاره کرد. در زیر 10 تکنیک و ترفند اثبات شده برای افزایش حافظه برای دوره‌های بلند و کوتاه مدت آورده شده. اگر می‌خواین ذهن قوی داشته باشین و همه‌‌چیز رو در کوتاه‌ترین زمان به یاد بیارین، این مطلب رو از دست ندید.
برای فهمیدن علم پنهان در پشت این تکنیک‌های به ذهن سپاری، بیایید اول در مورد این صحبت کنیم که حافظه چطور کار می‌کنه.
اگر حافظه یا نحوه‌ی فراخوانی حافظه توسط ذهن براتون اسرارآمیز به نظر می‌رسه، باید بگم که شما تنها نیستین. دانشمندان و فلاسفه برای حدود 2 هزار سال هست که دارن سعی می‌کنن بفهمن که حافظه چطور کار می‌کنه و هنوز هم دارن به کشف‌های جدیدی در این زمینه می‌رسن. برای مثال، دانشمند بریتانیایی که بزرگترین جایزه علم اعصاب در دنیا به ارزش 1 میلیون یورو رو برد، کشف کرد که یک پروتئین در مغز وجود داره که نقشی کلیدی در تشکیل حافظه و از دست دادن اون ایفا می‌کنه. اما هنوز کشف‌ها و مفاهیم زیادی در پشت برده بصورت کشف نشده باقی موندن.
سه مرحله برای پردازش حافظه وجود داره
رمزگذاری
اولین قدم در ساخت یک حافظه “رمزگذاری” نام داره. وقتی که به رویداد خاصی اشاره می‌کنین یا یک بخشی از یک اطلاعات رو به سعی دارین به یاد بیارین، مغز شما بصورت دائم صداها، تصاویر، احساسات فیزیکی و احساسات دیگه‌ی دخیل در این کار رو دریافت می‌کنه. بیایین یک مثال بزنیم. اولین سفرتون به شهر لاس وگاس. خاطرات شما از اون رویداد توسط سیستم بصری (برای مثال، ساختمان‌های عجیب یا مناظر باشکوه)، سیستم شنیداری (صدای ماشین‌های تحویل دهنده کالا) یا حتی سیستم بویایی (برای مثال بوهای مشخصی که از هر کازینو به مشام می‌رسه) ایجاد شدن.
“تحقیقات نشون دادن که اگر ما از “رمزنگاری معنایی” استفاده کنیم، می‌تونیم چیزها رو بهتر به یاد بیاریم و برای مدت بیشتری هم به حافظه بسپاریم”
اگر به هرکدوم از احساسات گفته شده یک چاشنی معنا یا حقیقت امری اضافه کنیم، بهش “رمزنگاری معنایی” میگن. برای مثال اگر کازینوی Bellagio در لاس و گاس رو با مکانش روی نقشه یا برنامه‌های رقص 30 دقیقه‌ای، به یاد بسپارین، شما در واقع دارین کازینوی Bellagio رو به‌صورت رمزنگاری معنایی به یاد می‌سپارین.
ذخیره‌سازی
تمامی این اطلاعات ریز و درشت در بخش‌های مختلف ذهن شما ذخیره می‌شن. نورون‌ها در مورد چیزی که شما دریافت کردین، سیگنال‌هایی رو بین هم رد و بدل می‌کنن. یعنی در واقع اونها دارن با هم “صحبت” می‌کنن و دارن ارتباطات موقت یا طولانی رو بین خودشون بوجود می‌آرن. به عقیده‌ی نورون‌شناسان، همین فعالیت نورونی و استحکام ارتباطات هست که حافظه رو بوجود می‌آره.
شبکه‌ی نورونی موجود در مغز شما، نقشی کلیدی رو در ذخیره‌سازی و بازیابی خاطرات ایفا می‌کنه.
دو نوع حافظه وجود داره: کوتاه مدت و بلند مدت. کوتاه مدت یا حافظه‌ی مشغول، مثل چرک‌نویس ذهن می‌مونه. کاربرد این نوع حافظه وقتی هست که ذهن برای مدت موقتی و قبل از انتقال به حافظه بلند مدت، اطلاعاتی رو ذخیره می‌کنه. برای مثال به یادآوردن نوع غذایی که می‌خواین برای ناهار سفارش بدین، قبل از اینکه با پیک‌غذا تماس بگیرین. وقتی که غذا تحویل‌تون شد و اون رو میل کردین، ذهن می‌تونه اون اطلاعات (نوع غذای سفارش داده شده) رو فراموش کنه. اما حافظههای بلند مدت یعنی چیزهایی که شما برای مدتی مثل چند روز یا چند سال به خاطر می‌سپارین. مثل روندن دوچرخه یا اولین شام‌تون با کسی که دوستش دارین.
هر دو نوع حافظ (بلند مدت و کوتاه مدت) می‌تونن در اثر بالارفتن سن ضعیف بشن. چون مغز سلول‌های مرتبط با اون ارتباطات بین نورون‌ها رو در طول زمان از دست می‌ده. اما چنین چیزی حتمی هم نیست. همونطور که می‌شه با قوی‌کردن ماهیچه، مغز رو تمرین داد، حافظه هم می‌تونه انتخاب کنه که از چیزی استفاده کنه یا از دستش بده.
فهرست فعالیت‌ها – زمان بیشتری برای کارهای روزانه پیدا کنید
به‌یادآوری
و در نهایت برای یادآوری یک خاطره، مغز شما مسیر‌های عصبی ایجاد شده در موقع تشکیل خاطره رو بازپخش یا بازبینی می‌کنه. به یادآوری مکرر اطلاعات به تقویت این ارتباطات و خاطرات کمک می‌کنه. و به همین خاطر هم هست که تکنیک‌هایی مثل بازبینی نوشته‌ها یا استفاده از فلش‌کارت‌ها، در به یادآوری اطلاعات بهتون کمک می‌کنه.
به هر حال، وقتی چیزی رو یاد می‌آرین، این به یادآوری یک بازتولید دقیق از اولین‌باری که یک رویداد رو تجربه کردین یا به نکته‌ای رسیدین، نیست. چون که آگاهی شما از موقعیت فعلی با ذهن ترکیب می‌شه. همونطور که وبسایت Human Memory می‌گه: “خاطرات در لحظه منجمد نمی‌شن و اطلاعات و پیشنهادات جدید ممکنه در طول زمان با خاطرات قدیمی آمیخته بشن. بنابراین به یادآوری می‌تونه به اندازه‌ی یک بازتصویر خلاقانه سخت باشه.” به همین خاطر هم هست که بعضی از افراد ممکنه خاطرات اشتباه داشته باشن یا خاطراتشون در مورد وقایع در طول زمان تغییر کنه.
حالا که می‌دونیم حافظه چطور کار می‌کنه، می‌تونیم از این مفاهیم برای بهبود نگه‌داشت حافظه و یادگیری استفاده کنیم. از اون جایی که تغییرات در سبک زندگی می‌تونه باعث بهبود‌هایی بیش از بهبود ذهن بشه الان می‌خوام در مورد تغییراتی که می‌تونیم در سبک زندگی ایجاد کنیم، مطالبی رو عنوان کنم. تغییرات در سبک زندگی، یکی از تکنیک‌های افزایش قدرت نگه‌داشت حافظه هم به شمار میاد.
تغییراتی در سبک زندگی که می‌تونه حافظه رو بهبود بده
به طور کلی، افزایش سلامتی کلی بدن با خواب بهتر، ورزش منظم و تغذیه بهتر، سلامتی ذهن و بدن‌تون رو بهبود می‌ده. با استفاده از سه تکنیک گفته شده در پایین، می‌تونین افسار اسب سرکش زوال حافظه رو در دستتون بگیرین و به طور کلی حافظه‌تون رو بهبود بدین.
بخوابید
یک راه آسون برای افزایش حافظه وجود داره: خواب شبانه خوبی داشته باشین یا بعد از یادگرفتن یه چیز جدید یک چرت کوتاه بزنین. طبق تحقیقات انجام گرفته، افرادی که بعد یاگرفتن چهره‌ها و اسم‌های جدید، برای مدت 8 ساعت خوابیدن در مقایسه با کسانی که نخوابیدن، تونستن بهتر اسامی و چهره‌ها رو به یاد بیارن. به عقیده‌ی آقای نیکولاس دومای، که یک رونشناس هست، نه تنها خوابیدن می‌تونه مغز‌مون در برابر فراموش کردن خاطرات محافظت کنه، بلکه کمک می‌کنه که خاطرات رو هم بهتر به یاد بیاریم.
چرا اینطوره؟ طبق تحقیقات انجام گرفته مشخص شده که خوابیدن مغز رو “بازنشانی” می‌کنه و برای حافظه و یادگیری حیاتیه. اگر نمی‌تونین بخوابین، نورون های مغز ارتباطشون رو با بسیاری از فعالیت‌های الکتریکی از دست می‌دن و در نتیجه خاطرات جدید نمی‌تونن ذخیره بشن.
در این باره در نیویورک تایمز می‌خونیم:
“در زمان مقرر به تخت خواب برین؛ و برای چک کردن اینستاگرام تا دیروقت بیدار نمونین. مطالعات نشون دادن که نیمه‌ی اول خواب، غنی‌ترین بخش خواب محسوب می‌شه و به خواب عمیق معروفه؛ و این زمانی هست که مغز حقایق رو یکی می‌کنه و کلمات جدید یاد می‌گیره. این قلمرو بازآوریه و بدون اون (اگر تا دیروقت بیدار بمونیم) در مورد این حقایق پایه، روز بعد پر از ابهام خواهیم بود.”
اما چرت زدن یادتون نره! محققان کشف کردن که یک چرت 45 تا 60 دقیقه‌ای بعد از یادگرفتن یه چیز جدید می‌تونه تا 500 درصد حافظه رو افزایش بده. پس بخوابین. اگر موقع چرت زدن سرکار، رئیس یا همکاران مچتون رو گرفتن این حقایق و آمار و ارقام رو بهشون نشون بدین!!!
ورزش کنید
به همون اندازه که خوابیدن برای سلامت فیزیکی و ذهنی مهمه، رکن دیگه‌ی سلامت یعنی ورزش هم برای تقویت ذهن اهمیت داره. مغز ما برای درست کار کردن به اکسیژن نیاز داره و برای بدست آوردن این اکسیژن، ما به یک جریان سالم و غنی ازش نیاز داریم تا از طریق جریان خون به مغز ما برسه. حدس بزنین چی؟ ورزش کردن جریان خونی که به طرف مغز میاد رو بهبود می‌ده. محققان کشف کردن که ورزش‌های هوازی مثل دویدن با بهبود حافظه در ارتباطه. ورزش‌های این چنینی پروتئینی به نام کاتپسین B رو آزاد می‌کنه و این ویتامین به طرف مغز میره تا به رشد نورون‌ها و ارتباطات تازه در هیپوکامپوس (بخشی از مغز که تصور می‌شه برای حافظه حیاته) کمک کنه. این آزمایشات روی موش‌ها، میمون‌ها و 43 دانشجوی دانشگاه انجام شده. به نظر شما کدوم گروه بیشترین بهبود رو در حافظه تجربه کردن؟ درست حدس زدین: اونهایی که بعد از فعالیت ورزشی مقدار بیشتری پروتئین کتسپین B دریافت کرده بودن.
منبع:taskulu